Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) τα επόμενα χρόνια θα λάβει διαστάσεις επιδημίας, αποτελώντας παγκόσμια απειλή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ο αριθμός των διαβητικών ασθενών θα εκτοξευθεί από 130 εκατομμύρια (1997), σε 340 (!) εκατομμύρια το 2030, με τη μεγαλύτερη αύξηση να συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση: 7% των Ελλήνων πάσχουν από ΣΔ και ανά δύο διαβητικούς αντιστοιχεί και ένας αδιάγνωστος ασθενής. Επομένως η ανακάλυψη ότι κάποιος είναι διαβητικός συνοδεύεται και από την διαπίστωση ότι δεν είναι μόνος !
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης και ποιά είδη υπάρχουν ;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι η συχνότερη μεταβολική νόσος. Είναι διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, αλλά επηρεάζει το μεταβολισμό και των υπόλοιπων θρεπτικών συστατικών. Κοινός παρανομαστής όλων των τύπων ΣΔ είναι η αποτυχία του οργανισμού να διατηρήσει φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, που οφείλεται στην έλλειψη ενδογενούς ινσουλίνης. Διακρίνουμε τις παρακάτω κατηγορίες ΣΔ :
- Τον ΣΔ τύπου 1 (ινσουλινεξαρτώμενος), που είναι σπανιότερος (5% του συνόλου) και παρατηρείται σε άτομα νεαρής, κυρίως, ηλικίας. Οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, του αδένα δηλαδή, που παράγει ινσουλίνη.
- Τον ΣΔ τύπου 2 (μη ινσουλινεξαρτώμενος), που είναι συχνότερος (90% του συνόλου), παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες και οφείλεται σε διαταραχή της δράσης της ινσουλίνης στους ιστούς – στόχους της (ινσουλινοαντίσταση), που οδηγεί σε ανεπάρκειά της (ινσουλινοπενία). Σε άτομα άνω των 60 ετών ο ΣΔ παρατηρείται σε ποσοστό 20%.
- Τον ΣΔ της Κύησης, που, στο 99% των περιπτώσεων, εξαφανίζεται μετά τον τοκετό. Οι γυναίκες με ΣΔ κύησης και οι μητέρες νεογνών βάρους άνω των 4 κιλών έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν ΣΔ τύπου 2.
- Τον Δευτεροπαθή ΣΔ, που οφείλεται σε φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη) ή νόσους ή θεραπευτικές παρεμβάσεις (χειρουργεία).
Ποιά είναι τα κυριότερα συμπτώματα του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι ύπουλη πάθηση׃ τα μέτρια επίπεδα σακχάρου στο αίμα (180-200 mg/dl) δεν προκαλούν συμπτώματα, αλλά προκαλούν σιωπηρά βλάβες και τα υψηλότερα (πάνω από 200 mg/dl) προκαλούν ήπια σχετικά συμπτώματα, που μπορεί να παραμένουν αδιάγνωστα επί χρόνια. Τα προεξάρχοντα συμπτώματα είναι: πολυφαγία, πολυδιψία, πολυουρία και απώλεια βάρους. Στον ΣΔ τύπου 1 η εικόνα είναι πολύ πιο ανησυχητική με συνήθη πρώτη εκδήλωση το κώμα.
Πως γίνεται η διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Η διάγνωση του ΣΔ τίθεται με την εμφάνιση, σε 2 μετρήσεις, ενός από:
- Σάκχαρο νηστείας ≥ 126mg/dl
- Τιμή σακχάρου ≥ 200mg/dl, που συνοδεύεται από συμπτώματα
- Τιμή σακχάρου ≥ 200 mg/dl στις 2 ώρες μετά τη λήψη 75 gr γλυκόζης, σε καμπύλη ανοχής (μετά από ολονύκτια νηστεία).
Υπάρχει θεραπεία;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 είναι προοδευτική νόσος με συνεχώς μεγαλύτερη έλλειψη ενδογενούς ινσουλίνης και, δυστυχώς, χωρίς οριστική θεραπεία. Η προσπάθεια που καταβάλλεται αποσκοπεί στην καθυστέρηση της πορείας της νόσου, ώστε ο διαβητικός ασθενής να ζήσει μια φυσιολογική ζωή χωρίς επιπλοκές. Καθώς οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουν τις ανάγκες σε ινσουλίνη είναι το σωματικό βάρος και ο καθιστικός τρόπος ζωής, δίνεται σημασία στην μείωση του βάρους και την καθημερινή άσκηση. Αυτές οι ενέργειες περιγράφονται ως «αλλαγή του τρόπου ζωής».
Ποιός είναι ο στόχος της ρύθμισης;
Στόχος της ρύθμισης είναι η επίτευξη των καλύτερων δυνατών τιμών σακχάρου, χωρίς να έχουμε υπογλυκαιμίες. Έτσι επιδιώκουμε να διατηρούμε :
- Σάκχαρο νηστείας 80-120 mg/dl
- Σάκχαρο 2 ώρες μετά το φαγητό (μεταγευματικό) έως 160 mg/dl
- Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) έως 7 %
Γιατί πρέπει να ρυθμίσω τον Διαβήτη μου;
Ο κυριότερος λόγος είναι η αποφυγή των επιπλοκών: α) των μεγάλων αγγείων (μακροαγγειοπάθεια), που εκδηλώνονται με εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή προσβολή και περιφερική αγγειοπάθεια, και παρατηρούνται συχνά στον ΣΔ τύπου 2. β) των μικρών αγγείων (μικροαγγειοπάθεια), όπου περιλαμβάνονται διαταραχές από τα μάτια (διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια), από τους νεφρούς (διαβητική νεφροπάθεια) και τα νεύρα (διαβητική νευροπάθεια).
Οι επιπλοκές αυτές δεν αποτελούν κατ’ ανάγκη χαρακτηριστικό του διαβήτη: αποφεύγονται εάν το σάκχαρο του αίματος διατηρείται σε τιμές κοντά στις φυσιολογικές. Για την πρόληψη των επιπλοκών σημαντικό ρόλο παίζει η τήρηση των τακτικών εργαστηριακών εξετάσεων, που θα καθορίσει ο ιατρός σας.
Αρκεί μόνο η ρύθμιση των τιμών του σακχάρου;
Κατηγορηματικά όχι. Πρέπει να προσεχθούν και να ρυθμιστούν και οι υπόλοιποι «παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου» (αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, κάπνισμα κ.ά.). Η αντιμετώπιση μόνο του διαβήτη είναι σαν να φεύγει κάποιος για μακρινό ταξίδι με αυτοκίνητο και να ελέγχει μόνο το ρεζερβουάρ, χωρίς έλεγχο της πίεσης των ελαστικών ή της στάθμης των λαδιών.
Θα χρειαστεί να «κάνω» ινσουλίνη ;
Η ινσουλίνη δεν αποτελεί τιμωρία του ασθενούς για λάθη, που έκανε στην πορεία του διαβήτη του, ούτε αναγκαίο κακό, καθώς πολλοί ασθενείς δεν θα την χρειαστούν ποτέ. Όμως το μεγαλύτερο λάθος είναι να αναβάλλεται η έναρξη χορήγησης ινσουλίνης, όταν είναι απαραίτητη (ειδικά όταν υπάρχουν επιπλοκές) είτε λόγω του φόβου για τις ενέσεις (που, τελικά, γίνονται ανώδυνα και εύκολα), είτε λόγω μη σωστής παρακολούθησης.
Τονίζεται ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι χρόνια πάθηση που απαιτεί, για την σωστή ρύθμισή του, συχνή επαφή και σωστή συνεργασία του διαβητικού και του ιατρού του. Είναι στο χέρι σας να ζείτε σωστά με τον διαβήτη σας!
